W ramach PROW 2014 – 2020 grupy producentów rolnych będą mogły ubiegać się o pomoc finansową w ramach działania Tworzenie grup i organizacji producentów w rolnictwie i leśnictwie. Przyznane wsparcie, tak jak miało to miejsce w przypadku analogicznego działania Grupy producentów rolnych objętego PROW 2007 – 2013, będzie stanowiło procentowy ryczałt od wartości przychodów netto ze sprzedaży produktów lub grup produktów, wytworzonych w gospodarstwach rolnych członków i sprzedanych odbiorcom niebędącym członkami grupy producentów rolnych. Okres wsparcia, tj. maksymalnie 5 lat od dnia rejestracji takiej grupy, również pozostaje bez zmian.

Można powiedzieć, że na tym podobieństwa się kończą. PROW 2014 – 2020 wprowadza bowiem dla grup producentów rolnych szereg nowych uwarunkowań determinujących przyznanie pomocy finansowej. Zmiana najbardziej korzystna dotyczy wysokości kwot takiej pomocy. W pierwszym roku działalności wsparcie będzie wynosić 10% wartości netto sprzedaży, o której mowa powyżej, w drugim roku będzie wynosić 8% tej wartości, w trzecim roku 6%, w czwartym roku 5%, a w ostatnim roku będzie wynosić 4%. Maksymalna kwota pomocy nie będzie mogła jednak wynieść więcej niż 100 tys. euro za każdy kolejny rok działalności grupy. Kolejną dobrą wiadomością jest fakt, że suma pomocy dla grupy w okresie pięcioletnim będzie wynosiła maksymalnie 500 tys. euro, a nie jak miało to miejsce we wcześniejszych latach – 390 tys. euro.

W celu lepszego zobrazowania można posłużyć się przykładem grupy producentów rolnych, której wartość netto przychodów będzie wynosiła 4 mln zł przez pięć kolejnych lat działalności. W tym przypadku został zastosowany kurs euro na poziomie 4 zł.

Bardzo ważną kwestią przy tworzeniu grup producentów rolnych będzie skład członkowski. Pomoc otrzymają bowiem tylko te grupy, w składzie których członkami będą jedynie osoby fizyczne (minimum 5 producentów). Tym samym grupy tworzone przez osoby prawne bądź spółki osobowe nie otrzymają wsparcia w ramach działania Tworzenie grup i organizacji producentów w rolnictwie i leśnictwie. Członkowie nowopowstałych grup producentów rolnych nie będą mogli również posiadać historycznej, obejmującej PROW 2004 – 2006 i PROW 2007 – 2013, działalności w tego typie grupach utworzonych dla tego samego produktu. Z drugiej jednak strony Członkowie będą musieli wykazać prowadzenie działalności rolniczej na min. 1 rok przed utworzeniem grupy producentów rolnych.

Kolejnym obostrzeniem jest wielkość ekonomiczna – działanie skierowane jest bowiem do grup, które będą wykonywały swoją działalność jako mikro- , małe lub średnie przedsiębiorstwa. Dane te będą z pewnością wynikać z obligatoryjnego załącznika, który grupa będą musiała dołączyć przy rejestracji w ARR, tj. z biznesplanu. Oprócz tego zakresu grupa powinna rozpisać na tym dokumencie cele stawiane grupie producentów przez jej członków, spójną koncepcję jej funkcjonowania oraz etapy rozwoju takiej grupy. Ponadto konieczny będzie opis sytuacji początkowej wraz z podaniem wielkości powierzchni gospodarstw/ wielkością produkcji zwierzęcej członków oraz przewidywaną wielkością produkcji towarowej, a także opis prognozowanej sytuacji po pięciu pierwszych latach działalności. Szczegółowy harmonogram realizacji działań mających na celu rozwój i modernizację grupy oraz zarys dotyczący planowanych szkoleń i posługiwania się doradztwem rolniczym powinien również zostać opisany w biznesplanie. Osiągnięcie wszystkich założeń zawartych w tym dokumencie będzie skutkowało wypłatą ostatniej transzy pomocy, tj. w piątym roku działalności grupy producentów rolnych. Warto dodać, iż powyższe wymagania regulowane są rozporządzeniem MRiRW z dnia 25 lutego 2016 roku (Dz. U. 2016 poz. 237).

W przedmiotowym działaniu przewidywane są również preferencje dla grup producentów rolnych, których członkowie wytwarzają produkty wysokiej jakości objęte art. 16 Rozporządzenia EFRROW, w szczególności produkty rolnictwa ekologicznego. Również grupy zrzeszające producentów trzody chlewnej, bydła, owiec, kóz, miodu, szyszek chmielowych oraz roślin w plonie głównym uprawianych z przeznaczeniem na cele energetyczne lub do wykorzystania technicznego będą traktowane w sposób priorytetowy podczas przyznawania wsparcia. Preferowane będą też grupy producentów utworzone w formie spółdzielni. Dodatkowo, zrzeszenie jak największej liczby członków w danej kategorii oraz objęcie produkcji dobrowolnym ubezpieczeniem, będzie dodatkowym atutem przy kwalifikowalności grupy do otrzymania wsparcia. Wartym podkreślenia jest fakt, że w ramach PROW 2014 – 2020 wsparcia nie przewiduje się dla grup powstałych dla kategorii drób żywy (bez względu na wiek), mięso lub jadalne podroby drobiowe: świeże, chłodzone, mrożone. Co ważne, preferencja dotyczyć będzie wyłącznie kolejności rozpatrywania wniosków przez ARiMR, a nie wysokości pomocy.

Kolejność jest tutaj słowem kluczowym, gdyż kolejną nowością będzie tzw. nabór zamknięty. Grupy producentów rolnych będą mogły ubiegać się o wsparcie finansowe w ramach działania Tworzenie i organizacja grup producentów rolnych w rolnictwie i leśnictwie tylko i wyłącznie podczas naborów ogłoszonych przez Prezesa ARiMR, a nie jak miało to miejsce podczas trwania PROW 2007 – 2013, przez cały rok. Zgodnie z zapowiedzią MRiRW pierwszy nabór z tytułu tego działania ma się rozpocząć w czerwcu 2016. Co prawda, nie jest to ostateczny harmonogram, ale wiele może wskazywać, że termin ten zostanie dochowany. Warto jest więc powoli myśleć o założeniu takiej grupy, o jej rejestracji w KRS i w ARR.

I właśnie ten ostatni Organ wpisuje się również na listę zmian. Z dniem 18 grudnia 2015 roku kompetencje nadawania statusu grupy producentów rolnych, jak i nadzorowania takich grup, przejęły Oddziały Terenowe Agencji Rynku Rolnego (zgodnie z Ustawą z dnia
11 września 2015 o zmianie ustawy grupach producentów rolnych i ich związkach (…) – Dz. U. z 2015, poz. 1888). Do kompetencji ARR należeć będzie również aktualizowanie danych zawartych w rejestrze oraz przyjmowanie sprawozdań grup zawierających informację o wartości i ilości produkcji towarowej. Sprawozdania te grupy będą miały obowiązek złożyć w terminie do dwóch miesięcy od dnia zakończenia danego roku działalności na oficjalnych formularzach udostępnionych na stronie internetowej Organu (według wcześniejszych przepisów grupy miały 6 miesięcy na złożenie takiego sprawozdania). 

Pomimo braku właściwych rozporządzeń dla działania Tworzenie organizacji i grup producentów w rolnictwie i leśnictwie, wobec powyższego wyraźnie widać, iż grupy producentów rolnych będą musiały sprostać nowym obostrzeniom, których spełnienie będzie równało się otrzymaniem znacznego wsparcia. Taką pomoc finansową grupy będą mogły przeznaczyć nie tylko na bieżące działania administracyjne, ale również na zakup środków do produkcji, na inwestycje czy na wdrożenie działań poprawiających jakość sprzedawanych produktów.

Dodatkowo grupy producentów rolnych będą preferowane przy staraniu się o uzyskanie wsparcia z tytułu działania Przetwórstwo i marketing produktów rolnych, gdzie na inwestycje związane ze sprzedażą hurtową produktów, jego magazynowaniem bądź przetwarzaniem przewidziane jest wsparcie na poziomie 50%, tj. w wysokości do 3 mln zł. Przewidywany nabór, zgodnie z udostępnionym przez MRiRW harmonogramem, który będzie dotyczył takich grup, ma się odbyć w listopadzie br.